Trong tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương, đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) có vị trí, vai trò, nhiệm vụ hết sức quan trọng. Điều 6, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 quy định: “Đại biểu HĐND là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân địa phương, chịu trách nhiệm trước cử tri địa phương và trước HĐND về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đại biểu của mình”. Họ là những người thay mặt nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước, góp phần quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương và thực hiện kiểm tra, giám sát việc thực thi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, Nghị quyết của HĐND, nhằm phát triển toàn diện kinh tế - xã hội của địa phương.
Cử tri thị trấn Chợ Mới trong ngày bầu cử 23/5/2021
Cuộc bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 vừa qua trên địa bàn toàn tỉnh đã bầu được 50 đại biểu HĐND tỉnh; 238 đại biểu HĐND cấp huyện và 1.953 đại biểu HĐND cấp xã. Để nâng cao chất lượng đại biểu HĐND trong nhiệm kỳ mới, góp phần quyết định nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan quyền lực Nhà nước cần thực hiện một số giải pháp như sau:
Quan tâm bồi dưỡng, tập huấn cho đại biểu dân cử
Nhiệm kỳ mới này, tỷ lệ tái cử tương đối cao: Cấp tỉnh: 40%; cấp huyện: 40,3%; cấp xã: 51,2%. Tuy nhiên, số đại biểu mới tham gia HĐND lần đầu cũng như số lượng đại biểu hoạt động kiêm nhiệm là không nhỏ và chắc chắn rằng những đại biểu lần đầu trúng cử không tránh khỏi bỡ ngỡ với nhiệm vụ do dân bầu.
Do đó, việc bồi dưỡng tập huấn nâng cao năng lực, kỹ năng hoạt động cho đại biểu HĐND nhất là đại biểu kiêm nhiệm, đại biểu lần đầu tham gia HĐND đòi hỏi phải được Thường trực HĐND các cấp, các cơ quan liên quan tiến hành ngay từ đầu nhiệm kỳ và thực hiện thường xuyên hằng năm. Thường xuyên bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng hoạt động cho đại biểu, nhất là các kiến thức về quản lý nhà nước, pháp luật; kỹ năng nghiên cứu tài liệu, thụ thập thông tin; tiếp xúc cử tri; giám sát tại kỳ họp; giám sát thường xuyên, chất vấn; kỹ năng thẩm tra...qua các hình thức như: Hội thảo, tập huấn theo chuyên đề, giao ban trao đổi kinh nghiệm... Thông qua tập huấn giúp các đại biểu HĐND nâng cao kiến thức, kĩ năng hoạt động; nắm chắc chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND trong hệ thống chính quyền địa phương; có thêm kiến thức, kinh nghiệm cả về lý luận và thực tiễn để áp dụng vào thực tế hoạt động. Đồng thời, thông qua hội thảo, giao ban, đại biểu HĐND được học hỏi, trao đổi, chia sẻ những kinh nghiệm hay, cách làm tốt cùng những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện nhiệm vụ của người đại biểu dân cử ở địa phương nhằm góp sức xây dựng chính quyền ngày càng vững mạnh, phục vụ đắc lực nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Xây dựng quy chế hoạt động cụ thể, thực hiện đánh giá, khen thưởng kịp thời
Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Thường trực HĐND các cấp xây dựng quy chế hoạt động của HĐND, Quy chế phối hợp giữa Thường trực HĐND, UBND, Ban Thường trực Ủy ban MTTQVN cùng cấp trong đó có quy định cụ thể về trách nhiệm của đại biểu HĐND trong các hoạt động của HĐND như: Giám sát, các hoạt động tại kỳ họp, tiếp công dân, tiếp xúc cử tri; qui định chế độ sinh hoạt định kỳ để nhận xét đánh giá kết quả hoạt động của đại biểu HĐND; đặt ra thêm yêu cầu đối với đại biểu chuyên trách, đại biểu kiêm nhiệm như: mức độ đóng góp cụ thể cho hoạt động của HĐND; đánh giá thực hiện chức năng, nhiệm vụ của đại biểu trong nhận xét, đánh giá cán bộ, công chức hàng năm...Thực hiện định kỳ hàng năm, mỗi đại biểu HĐND phải báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ đại biểu HĐND với cử tri nơi mình được bầu. Đây là việc phát huy quyền giám sát của Nhân dân đối với đại biểu dân cử, buộc mỗi đại biểu phải hoạt động tốt hơn, có trách nhiệm hơn trước xã hội và cử tri đồng thời thể hiện đúng vị trí, vai trò và nhiệm vụ là “người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân địa phương”. Từ đó chủ động, tích cực tham gia các hoạt động thuộc trách nhiệm của người đại biểu, thể hiện đầy đủ quyền hạn của mình trên các lĩnh vực hoạt động của người đại biểu HĐND. Đồng thời, thực hiện việc khen thưởng hàng năm đối với đại biểu HĐND để kịp thời động viên, khích lệ, nhận rộng các tấm gương đại biểu HĐND làm tốt nhiệm vụ, có nhiều cống hiến cho hoạt động HĐND.
Mỗi đại biểu dân cử cần nỗ lực học tập, nâng cao trình độ
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, bản thân từng đại biểu HĐND phải nâng cao tinh thần trách nhiệm, nhận thức đầy đủ vai trò, nhiệm vụ của mình, xác định rõ trách nhiệm trước cử tri và trước tập thể HĐND; không ngừng học hỏi nâng cao trình độ, trau dồi kiến thức, đầu tư nghiên cứu và dành thời gian thỏa đáng cho hoạt động của HĐND. Trong hoạt động cần phát huy tính chủ động khi tiếp cận vấn đề, nghiên cứu lý luận, bám sát vào những chủ trương của Đảng và Nhà nước, tích cực nắm bắt thông tin, nắm tình hình thực tế của địa phương để tham gia thực hiện tốt công tác giám sát, thẩm tra, thảo luận và quyết định những vấn đề quan trọng tại các kỳ họp của HĐND. Tăng cường tiếp xúc cử tri để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân, đặc biệt phát hiện những bất cập, vướng mắc trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện chính sách để từ đó có những đề xuất, giải pháp, kiến nghị phù hợp mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân.
Để hoàn thành tốt hơn nữa vai trò, trách nhiệm trong giai đoạn mới, HĐND và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ mới cần không ngừng đổi mới, bám sát thực tiễn, chủ động, sáng tạo trong xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách và quyết định những vấn đề lớn, quan trọng; đồng thời tiếp tục phát huy mạnh mẽ vị trí, vai trò trong giám sát việc triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng và an ninh của địa phương. Nâng cao chất lượng hoạt động tiếp xúc cử tri, tập trung về cơ sở, địa bàn dân cư để kịp thời xem xét giải quyết những kiến nghị chính đáng của cử tri, nhân dân, để “Việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm. Việc gì hại đến dân phải hết sức tránh”, góp phần vào công cuộc đổi mới, xây dựng quê hương Bắc Kạn ngày càng phát triển./.