Sau Kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XV, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Kạn nhận được kiến nghị của cử tri phản ánh vướng mắc trong thực hiện hướng dẫn hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 như sau:

“Tại Khoản 3 Điều 3 Thông tư số 01/2022/TT-BXD ngày 30/6/2022 của Bộ Xây dựng quy định đối tượng được hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo là: “Chưa được hỗ trợ nhà ở từ các chương trình, đề án, chính sách hỗ trợ của nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội hoặc các tổ chức khác”. Tuy nhiên, thực tế ở địa phương còn có những trường hợp sau: (1) Một số hộ gia đình thuộc hộ nghèo và cận nghèo do UBND cấp xã quản lý đã được hỗ trợ về nhà ở theo chương trình, đề án, chính sách như: 134, 167... và các chương trình, chính sách khác của nhà nước và các tổ chức, chính trị - xã hội hoặc các tổ chức xã hội khác, thời gian hỗ trợ đã trên dưới 10 năm. Đến nay, tình trạng nhà ở của các hộ gia đình đã xuống cấp không đảm bảo tiêu chí 3 cứng, có trường hợp nhà ở đã bị hư hỏng dột nát có nguy cơ sụp đổ cao; một số hộ chỉ được hỗ trợ phần mái nhà hoặc tấm lợp từ các chương trình, chính sách khác. Cá biệt có trường hợp chỉ được hỗ trợ khoảng 5-10 tấm lợp phibroximăng trong các đợt bị ảnh hưởng bởi thiên tai, mưa bão; (2) Trường hợp hộ gia đình có tên trong danh sách hộ nghèo được xét hỗ trợ theo các chương trình mục tiêu quốc gia trong năm 2022, nhưng đến khi cấp kinh phí triển khai thực hiện vào các năm tiếp theo của giai đoạn 2021-2025 thì một số hộ đã thoát nghèo hoặc đã chết. Do vậy, cử tri đề nghị Bộ Xây dựng làm rõ các đối tượng đã nêu có được hỗ trợ về nhà ở theo Thông tư số 01/2022/TT-BXD ngày 30/6/2022 không”.

Kiến nghị trên đã được Bộ Xây dựng trả lời tại Công văn số 594/BXD-QLN ngày 21/02/2023, xin thông báo để các bậc cử tri và các cơ quan liên quan cùng biết:

“1. Về điều kiện được thụ hưởng chính sách:

Ngày 18/01/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 90/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025. Theo đó, tại điểm 5, Phần III có quy định đối tượng thụ hưởng dự án 5: “Hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo”: “không bao gồm các hộ đã được hỗ trợ nhà ở thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 và các chương trình, đề án, chính sách khác.”

Như vậy, việc quy định các đối tượng hộ nghèo, hộ cận nghèo đã được hỗ trợ về nhà ở theo các Chương trình, đề án, chính sách khác (bao gồm chính sách, đề án, chương trình như 134,167..) không được hỗ trợ trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 18/01/2022.

Bên cạnh đó, tại Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 18/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nguồn vốn ngân sách trung ương thực hiện dự án 5 “Hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo” là 4.000 tỷ đồng với mục tiêu hỗ trợ nhà ở cho khoảng 100.000 hộ nghèo, hộ cận nghèo. Tuy nhiên, theo số liệu thống kê của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, hiện có khoảng 180.000 hộ nghèo, hộ cận nghèo đang cư trú trên địa bàn các huyện nghèo có nhu cầu hỗ trợ về nhà ở, nếu thực hiện hỗ trợ hết số lượng hộ gia đình nghèo trên cần nguồn vốn từ ngân sách trung ương khoảng 5.100 tỷ đồng. Do vậy, với nguồn vốn ngân sách trung ương được phê duyệt còn hạn chế, trước mắt đề nghị thực hiện theo quy định tại Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 18/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ.

2. Đối với trường hợp hộ gia đình có tên trong danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo được hỗ trợ nhưng đến khi cấp kinh phí triển khai thực hiện vào năm tiếp theo của giai đoạn 2021-2025 thì một số hộ đã thoát nghèo hoặc đã chết:

Theo quy định tại điểm a Khoản 2 Điều 1 Thông tư số 01/2022/TT-BXD hướng dẫn thực hiện hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đối tượng áp dụng là: “hộ nghèo, hộ cận nghèo (theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025) trong danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo do UBND cấp xã quản lý,…”. Do vậy, đối tượng áp dụng của Thông tư số 01/2022/TT-BXD ngày 30/6/2022 của Bộ Xây dựng bao gồm các hộ nghèo, hộ cận nghèo có khó khăn về nhà ở. Do đó, trường hợp chủ hộ đã mất nhưng các thành viên còn lại của hộ gia đình vẫn đảm bảo đúng đối tượng và đủ điều kiện theo quy định tại Thông tư số 01/2022/TT-BXD ngày 30/6/2022 của Bộ Xây dựng thì hộ gia đình sẽ tiếp tục được thụ hưởng chính sách hỗ trợ. Trường hợp đối tượng thụ hưởng đã thoát nghèo sẽ không thuộc đối tượng thụ hưởng của chính sách này”.