Nhiều cuộc tiếp xúc cử tri của ĐBQH chưa thu hút đông đảo tầng lớp nhân dân tham gia, tình trạng "đại cử tri", "cử tri chuyên nghiệp" vẫn còn.

Đề xuất không nên quy định cứng phải tiếp xúc cử tri ngay sau kỳ họp

Sáng nay (12/7), tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) tiến hành phiên họp thứ 24.

Sau phát biểu khai mạc của Chủ tịch Quốc hội, UBTVQH đã cho ý kiến về việc tổng kết, rà soát việc thực hiện Nghị quyết liên tịch 525/2012/NQLT/UBTVQH13-ĐCTUBTWMTTQVN ngày 27/9/2012 về việc tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội (ĐBQH).

Trình bày báo cáo tại phiên họp, Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình cho biết, từ năm 2013-2022, đã có 27.071 cuộc tiếp xúc cử tri của ĐBQH với nhiều hình thức khác nhau, bảo đảm dân chủ, bình đẳng, công khai.

Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình.

Qua tiếp xúc cử tri, nhiều vấn đề, nguyện vọng mà cử tri gửi gắm đã được các ĐBQH đưa ra bàn thảo công khai, chất vấn trực tiếp các thành viên Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, sau đó đã được chỉ đạo giải quyết kịp thời, được cử tri cả nước đánh giá rất cao.

Nhiều nguyện vọng, kiến nghị của cử tri cũng đã được Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan có thẩm quyền thể chế hóa thành nhiều văn bản pháp luật, tạo hành lang pháp lý thuận lợi trong thực tiễn cuộc sống. Từ năm 2013-2022, đã có 650 văn bản quy phạm pháp luật khác nhau được các cơ quan có thẩm quyền ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung theo kiến nghị của cử tri.

Tuy vậy, ông Dương Thanh Bình nêu rõ, việc triển khai hoạt động tiếp xúc cử tri của ĐBQH, đoàn ĐBQH mới chủ yếu tập trung dưới hình thức tiếp xúc cử tri định kỳ, trước và sau mỗi kỳ họp Quốc hội, chưa quan tâm đúng mức đến các hoạt động tiếp xúc chuyên đề, lĩnh vực, đối tượng.

"Hoạt động tiếp xúc cử tri sau kỳ họp Quốc hội thường ít hơn trước kỳ họp. Nội dung tiếp xúc cử tri sau kỳ họp Quốc hội còn chưa mang tính thời sự, đơn thuần chỉ là báo cáo về kết quả kỳ họp. Bên cạnh đó, những nội dung diễn ra tại kỳ họp Quốc hội đã được các phương tiện thông tin đại chúng đưa tin thường xuyên, đầy đủ và chi tiết trong thời gian diễn ra kỳ họp, nên phần lớn các kết quả kỳ họp mà Đoàn ĐBQH báo cáo với cử tri, cử tri đều đã biết khá rõ, dễ gây nhàm chán", Trưởng Ban Dân nguyện phân tích.

Vì vậy, một số đoàn ĐBQH kiến nghị nên xem xét lại hình thức tiếp xúc cử tri sau kỳ họp cho phù hợp thực tế, hoặc không nên quy định cứng phải tiếp xúc cử tri ngay sau kỳ họp, một số đoàn ĐBQH kiến nghị nghiên cứu chỉ tiến hành tiếp xúc cử tri trước kỳ họp, không tiếp xúc sau kỳ họp.

Quang cảnh phiên họp thứ 24 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Khắc phục tình trạng "đại cử tri"

Đáng lưu ý, tại một số địa phương, vẫn còn tình trạng nhiều cuộc tiếp xúc cử tri của ĐBQH chưa thực sự thu hút được sự tham gia đông đảo các tầng lớp nhân dân, các giới, các ngành.

Cử tri tham dự vẫn chủ yếu là người cao tuổi; cán bộ hưu trí; cán bộ cấp huyện, cấp xã, thôn, ấp; những người có khiếu nại về chế độ, chính sách. Vì vậy, tình trạng "đại cử tri", "cử tri chuyên nghiệp", "cử tri đại diện", "đại biểu cử tri" còn phổ biến…

Nghị quyết số 525 cũng chưa quy định hình thức tiếp xúc cử tri trực tuyến hoặc trực tiếp kết hợp trực tuyến; nhiều địa phương địa bàn rộng, khó khăn trong việc đi lại, tiếp cận với cử tri, hạn chế trong việc đầu tư xây dựng hệ thống trực tuyến do nguồn ngân sách, nguồn lực chưa đảm bảo.

Góp ý về vấn đề này, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhận xét, số lượng và chất lượng tổ chức tiếp xúc cử tri còn rất khác biệt giữa các địa phương, có nơi vài chục, có nơi lên đến hàng ngàn cuộc trong 10 năm qua.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định.

"Liệu có phải do tiêu chí thống kê khác nhau hay không? Thực tiễn tiếp xúc cử tri cũng rất khác nhau, có tỉnh đi theo nhóm khắp các huyện. Đại biểu vị trí công tác thấp có khi chỉ ngồi nghe suốt lượt", ông nói và đề xuất cần nghiên cứu để quy định hình thức tổ chức phù hợp, thực chất nhất.

"Ở đây cũng mới thống kê tiếp xúc cử tri của ĐBQH, chưa xem xét việc tiếp xúc cử tri của HĐND, cũng rất sinh động và hiệu quả. Nên đánh giá, đưa vào để xây dựng một nghị quyết chung về tiếp xúc cử tri", Phó chủ tịch Nguyễn Khắc Định phát biểu.

Tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thường là cử tri nói cho đại biểu nghe

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng, hiện nay chưa có phân biệt rõ ràng giữa tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp. Tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thường là cử tri nói cho đại biểu nghe, còn tiếp xúc cử tri sau kỳ họp thì thường là đại biểu phổ biến kết quả kỳ họp cho cử tri và nhân dân.

Kết quả kỳ họp thường được tuyên truyền, phổ biến rộng rãi trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Vì vậy, cần phân biệt rõ ràng và có phương án quy định phù hợp đối với việc tổ chức tiếp xúc cử tri sau kỳ họp để đảm bảo phù hợp với yêu cầu thực tiễn, nâng cao hiệu quả công tác tiếp xúc cử tri.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp phản ánh, hiện nay việc tổ chức tiếp xúc cử tri theo chuyên đề, tại nơi cư trú, nơi làm việc còn hạn chế. Các ý kiến nêu trong tiếp xúc cử tri chủ yếu tập trung vào các nội dung như đời sống học tập, làm việc, đất đai, các vấn đề thuộc thẩm quyền địa phương, ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi của cử tri. Vì vậy, nhiều trường hợp cần có lãnh đạo địa phương dự tiếp xúc cử tri để tiếp thu các ý kiến, vấn đề thuộc thẩm quyền.

Bà Lê Thị Nga đề nghị trong lần sửa đổi này, cần quy định rõ ràng, cụ thể đối với việc tiếp xúc cử tri trực tiếp kết hợp trực tuyến; tiếp xúc cử trước kỳ họp bất thường.