Thực hiện chương trình giám sát năm 2024, trong quý III Thường trực HĐND tỉnh đã tổ chức giám sát hoạt động của HĐND cấp huyện, cấp xã. Qua giám sát cho thấy hoạt động của HĐND cấp huyện, cấp xã từ đầu nhiệm kỳ đến nay tiếp tục được đổi mới, nâng cao hiệu lực hiện quả trên cơ sở bám sát các quy định của pháp luật và tình hình thực tế ở địa phương; các nghị quyết được ban hành theo thẩm quyền góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng và an ninh ở địa phương. Thường trực HĐND cấp huyện, cấp xã đã tập trung chỉ đạo điều hòa, phối hợp với các Ban HĐND, phối hợp với UBND, UBMTTQVN và các cơ quan liên trong thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo luật định, chất lượng chuẩn bị kỳ họp, thảo luận và quyết định tại kỳ họp HĐND được nâng lên. Hoạt động giám sát, khảo sát cơ bản đi vào trọng tâm, trọng điểm có chất lượng. Nhiều đại biểu HĐND hoạt động tích cực, có trách nhiệm cao trước cử tri. Kết quả cụ thể như sau:

Thứ nhất, về công tác tổ chức kỳ họp và ban hành nghị quyết thuộc thẩm quyền

Việc tổ chức kỳ họp HĐND cấp huyện, cấp xã đảm bảo theo quy trình Luật định. Trước kỳ họp, Thường trực HĐND phối hợp với UBND, UBMTTQVN cùng cấp thống nhất chương trình, nội dung kỳ họp; phân công các Ban HĐND thẩm tra nội dung trình kỳ họp. Đồng thời, xin chủ trương của cấp ủy cùng cấp về dự kiến nội dung kỳ họp. Hoạt động khảo sát thẩm tra các báo cáo, tờ trình dự thảo nghị quyết được thực hiện, trong đó: Ban HĐND huyện Chợ Đồn tổ chức 22 cuộc, Ban HĐND huyện Na Rì tổ chức 18 cuộc, Ban HĐND huyện Ba Bể đã tổ chức 15 cuộc, Ban HĐND huyện Bạch Thông và thành phố tổ chức 07 cuộc, Ban HĐND huyện Pác Nặm tổ chức 05 cuộc, Ban HĐND huyện Ngân Sơn tổ chức 04 cuộc.

HĐND 02 cấp đã tổ chức 1.061 kỳ họp, ban hành 6.511 nghị quyết; trong đó, cấp huyện tổ chức 133 kỳ họp, ban hành 1.107 nghị quyết (08 nghị quyết quy phạm pháp luật, 462 nghị quyết thường kỳ, 336 nghị quyết chuyên đề, 301 nghị quyết về công tác cán bộ), cấp xã tổ chức 982 kỳ họp, ban hành 5.404 nghị quyết (3.570 nghị quyết thường kỳ, 506 nghị quyết chuyên đề, 1.328 nghị quyết về công tác cán bộ). Công tác tổ chức và điều hành các kỳ họp tiếp tục có nhiều đổi mới, linh hoạt theo hướng giảm thời gian trình bày báo cáo, tăng thời gian thảo luận đối với các báo cáo, dự thảo nghị quyết.

Các nghị quyết của HĐND được đại biểu HĐND phổ biến, tuyên truyền đến cử tri; UBND cùng cấp tổ chức chỉ đạo triển khai thực hiện; UBMTTQVN vận động các tổ chức thành viên tuyên truyền nội dung các nghị quyết của HĐND. Nhìn chung, việc ban hành nghị quyết của HĐND các huyện, thành phố cơ bản đảm bảo phù hợp, đúng thẩm quyền. Sau mỗi kỳ họp, Thường trực HĐND tổ chức họp đánh giá kết quả tổ chức kỳ họp, nêu rõ những nội dung còn tồn tại, hạn chế để kiến nghị UBND cùng cấp, các cơ quan có liên quan có giải pháp khắc phục, rút kinh nghiệm để tổ chức các kỳ họp sau được tốt hơn.

Thứ hai, về hoạt động giám sát của HĐND, Thường trực, các Ban HĐND

Tại các kỳ họp thường lệ giữa năm và cuối năm, HĐND cấp huyện, cấp xã thực hiện giám sát thông qua việc xem xét báo cáo công tác của các cơ quan liên quan theo quy định. Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại các kỳ họp được thực hiện dân chủ, thẳng thắn, thu hút nhiều cử tri quan tâm. HĐND các huyện, thành phố tổ chức 32 phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp đối với Chủ tịch UBND huyện và thủ trưởng một số cơ quan, đơn vị; có địa phương phiên chất vấn được tổ chức thường xuyên như HĐND huyện Ba Bể tổ chức 07 phiên chất vấn. HĐND cấp xã tổ chức phiên chất vấn nhưng không thường xuyên tại các kỳ họp thường lệ giữa năm và cuối năm. Nội dung chất vấn của đại biểu đã tập trung vào các vấn đề bức xúc tại các địa phương trên địa bàn.

Đồng chí Đồng Văn Lưu, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh chủ trì buổi giám sát tại HĐND thị trấn Phủ Thông, huyện Bạch Thông

Hoạt động giám sát chuyên đề của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban HĐND cấp huyện, cấp xã được quan tâm thực hiện. Hình thức giám sát có nhiều đổi mới, điển hình như HĐND thành phố Bắc Kạn trong quá trình giám sát tại cơ sở chụp ảnh thực tế vấn đề nổi cộm để trình chiếu tại buổi giám sát trực tiếp tại các đơn vị. Sau giám sát đều có báo cáo kết quả giám sát, có đề xuất kiến nghị cụ thể được các cơ quan nhà nước hữu quan nghiêm túc thực hiện. Qua đó, góp phần giải quyết những vấn đề bất cập, bức xúc được cử tri quan tâm; đồng thời tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nước và những chủ trương của địa phương.

HĐND, Thường trực, các Ban HĐND cấp huyện, cấp xã đã thực hiện 1.019 cuộc giám sát, trong đó cấp huyện tổ chức 214 cuộc, cấp xã tổ chức 805 cuộc. Qua giám sát đã chuyển 4.961 kiến nghị đến cơ quan có thẩm quyền xem xét giải quyết (cấp huyện 1.988, cấp xã 3.041), đến thời điểm giám sát số kiến nghị đã được xem xét giải quyết là 4.473 (cấp huyện 1.548, cấp xã 2.925), số kiến nghị đang thực hiện là 527 (cấp huyện 437, cấp xã 90), kiến nghị chưa thực hiện là 29 (cấp huyện 03, cấp xã 26).

Hoạt động giải trình tại phiên họp của Thường trực HĐND cấp huyện, cấp xã được một số địa phương thực hiện cơ bản đảm bảo theo luật định. Thường trực HĐND cấp huyện tổ chức 10 phiên giải trình, trong đó Thường trực HĐND huyện Chợ Mới và huyện Ngân Sơn mỗi huyện tổ chức 03 phiên giải trình về các nội dung như công tác quản lý đất đai; việc khai thác và quản lý công trình thủy lợi, giải ngân nguồn vốn xây dựng cơ bản; Thường trực HĐND huyện Bạch Thông tổ chức 02 phiên giải trình liên quan đến việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, việc thực hiện các quy định về xử phạt vi phạm hành chính trên địa bàn; Thường trực HĐND thành phố và huyện Pác Nặm tổ chức 01 phiên giải trình liên quan đến công tác quản lý, khai thác sử dụng các chợ trên địa bàn huyện và công tác giải quyết đơn thư của công dân.

Thứ ba, hoạt động tiếp xúc cử tri, tiếp công dân và tiếp nhận, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân

Trước và sau kỳ họp thường lệ giữa năm và cuối năm, Thường trực HĐND cấp huyện, cấp xã đã chủ động phối hợp với UBMTTQVN cùng cấp xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện các hội nghị tiếp xúc cử tri. Một số hội nghị tiếp xúc cử tri đã có sự phối hợp giữa đại biểu HĐND tỉnh với đại biểu HĐND huyện, giữa đại biểu HĐND huyện với đại biểu HĐND xã. Theo đó, Thường trực HĐND cấp huyện phối hợp với UBMTTQVN cùng cấp tổ chức 232 cuộc tiếp xúc cử tri, tổng hợp chuyển cơ quan có thẩm quyền 5.173 ý kiến, kiến nghị của cử tri; ý kiến, kiến nghị được xem xét giải quyết là 4.756; ý kiến, kiến nghị đang giải quyết là 404; ý kiến, kiến nghị chưa giải quyết là 13. Thường trực HĐND cấp xã phối hợp với UBMTTQVN cùng cấp tổ chức 2.658 cuộc tiếp xúc cử tri, tổng hợp 21.062 ý kiến, kiến nghị, ý kiến, kiến nghị đang giải quyết là 1.498, ý kiến chưa giải quyết là 273. Một số địa phương quan tâm tổ chức tiếp xúc cử tri chuyên đề như: Thường trực HĐND huyện Bạch Thông tổ chức 07 cuộc, Thường trực HĐND cấp xã tổ chức 03 cuộc (HĐND xã Vi Hương 02 cuộc, xã Tân Tú 01 cuộc). Nội dung tiếp xúc cử tri chuyên đề liên quan đến công tác bảo vệ rừng, thủ tục hành chính về đất đai, phát triển nông nông nghiệp.

Hoạt động tiếp công dân, tiếp nhận và xử lý đơn thư của công dân được duy trì thực hiện thường xuyên. Thường trực HĐND các huyện, thành phố tổ chức tiếp 108 lượt công dân (tiếp định kỳ 80 lượt, đột xuất 28) với 66 vụ việc; tiếp nhận 88 đơn thư của công dân (tố cáo 02, kiến nghị, phản ánh 86); Thường trực HĐND cấp xã tổ chức tiếp 165 lượt công dân (tiếp định kỳ 108 lượt, tiếp đột xuất 58 lượt) với 158 vụ việc; tiếp nhận 105 đơn thư của công dân (khiếu nại 3, tố cáo 1, kiến nghị, phản ánh 101); các đơn thư được tiếp nhận, xử lý theo quy định.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Đoàn giám sát của Thường trực HĐND tỉnh đã chỉ ra một số hạn chế trong hoạt động của HĐND cấp huyện, cấp xã như: Chất lượng một số hồ sơ dự thảo nghị quyết trình kỳ họp chưa cao, hoạt động thẩm tra còn xuôi chiều, thiếu tính phản biện, công tác khảo sát phục vụ thẩm tra ít được thực hiện nhất là ở cấp xã. Hoạt động giám sát chuyên đề ở một số địa phương chưa thực hiện thường xuyên, nội dung giám sát chưa sát với tình hình thực tế; kiến nghị sau giám sát còn chung chung, giám sát việc thực hiện kiến nghị sau giám sát còn hạn chế; còn nhiều địa phương chưa thực hiện đầy đủ nhiệm vụ giám sát theo quy định. Một số đại biểu HĐND tinh thần trách nhiệm chưa cao, năng lực còn hạn chế nên ít tham gia ý kiến khi quyết nghị tại kỳ họp...