Hội nghị giao ban trao đổi kinh nghiệm hoạt động giữa Thường trực HĐND 14 tỉnh
trung du và miền núi phía Bắc được thực hiện hằng năm (Ảnh: Thu Sa)

HĐND tỉnh Bắc Kạn khóa IX, nhiệm kỳ 2016 - 2021 có 50 đại biểu. Trong đó Nữ: 20 đại biểu (chiếm 40%); dân tộc thiểu số 38 đại biểu (chiếm 76%); Đại biểu có trình độ đại học 37 đại biểu (74%), trên đại học 13 đại biểu (26%); Trình độ lý luận chính trị: Cử nhân, cao cấp 38 đại biểu (76%), trung cấp 07 (14%). Nhìn chung, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, các đại biểu HĐND tỉnh đã nêu cao tinh thần, trách nhiệm, tăng cường học tập, nghiên cứu để nâng cao chất lượng thực hiện nhiệm vụ của người đại biểu, tham gia đầy đủ các hoạt động của HĐND như hoạt động giám sát, tiếp xúc cử tri, dự các kỳ họp, phiên họp của HĐND tỉnh và dự các kỳ họp HĐND cấp huyện nơi đại biểu ứng cử. Tại các kỳ họp, đại biểu đã tíchcực tham gia ý kiến, thảo luận các nội dung trình tại kỳ họp. Trong hoạt động chất vấn đại biểu đã thẳng thắn đặt câu hỏi về những vấn đề nổi cộm, bức xúc mà đại biểu và cử tri quan tâm. Trong hoạt động giám sát đại biểu có những ý kiến xác đáng với cơ quan, đơn vị được giám sát nhằm làm rõ trách nhiệm và giải pháp khắc phục. Trong tiếp xúc cử tri đại biểu cũng đã nắm bắt kịp thời tình hình địa phương nơi ứng cử để trực tiếp giải thích, đối thoại với nhân dân lắng nghe ý kiến, tâm tư, nguyện vọng của cử tri, kịp thời chuyển kiến nghị đến cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết. Một số đại biểu đã kiên trì đeo bám vấn đề đã chất vấn, kiến nghị đến khi có kết quả, thể hiện tâm huyết trong hoạt động dân cử, đóng góp tích cực cho hoạt động của HĐND tỉnh, tạo niềm tin tưởng của cử tri vào HĐND. Qua đó vai trò, vị thế của HĐND ở địa phương được khẳng định và tăng cường.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực như trên, hoạt động của đại biểu HĐND tỉnhtrong thời gian qua vẫn còn một số hạn chế nhất định, đó là:Một số ít đại biểu chưa dành thời gian nghiên cứu, cập nhật văn bản quy phạm pháp luật, quy định để phục vụ cho việc thảo luận, quyết định tại kỳ họp HĐND; việc đóng góp về các giải pháp tháo gỡ khó khăn, nâng cao hiệu quả cho các lĩnh vực chưa nhiều. Trong hoạt động giám sát, đặc biệt là trong chất vấn chưa quyết liệt truy đến cùng về nguyên nhân và trách nhiệm tổ chức, cá nhân liên quan đến nội dung giám sát, chất vấn. Chưa có nhiều cuộc tiếp xúc cử tri chuyên đề; tham dự chưa đầy đủ các kỳ họp của HĐND nơi mình ứng cử nên chưa nắm bắt và chuyển tải kịp thời tình hình và những vướng mắc của địa phương với cơ quan chức năng; việc giải thích, tuyên truyền về chủ trương, chính sách qua công tác tiếp xúc cử tri, tiếp công dân còn hạn chế.

Nguyên nhân của thực trạng trên, trước hết do lĩnh vực hoạt động của HĐND rất rộng, đòi hỏi đại biểu phải có kiến thức tổng quát và kinh nghiệm thực tiễn, trong khi đó đại biểu chủ yếu hoạt động kiêm nhiệm, một số ít đại biểu chưa thật sự tích cực tham gia các hoạt động của HĐND, chưa dành thời gian nghiên cứu, cập nhật thông tin cần thiết để phục vụ hoạt động HĐND, do vậy ít có đóng góp vào các hoạt động của HĐND.Một số đại biểu còn ngại va chạm. Công tác quy hoạch cán bộ để đào tạo, bồi dưỡng nhằm tạo nguồn đại biểu HĐND chưa được thực hiện. Công tác bồi dưỡng, tập huấn kỹ năng hoạt động cho đại biểu HĐND sau khi được bầu còn hạn chế, không thường xuyên, nặng về lý luận, thiếu những kinh nghiệm thực tiễn cụ thể trong hoạt động của đại biểu.

Qua hoạt động của đại biểu HĐND tỉnh Bắc Kạn trong nhiệm kỳ qua, để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của đại biểu HĐND, phát huy vai trò người đại biểu dân cử trong hoạt động của HĐND trong nhiệm kỳ tới cần thực hiện một số bài học kinh nghiệm sau:

Một là, cấp uỷ, Thường trực HĐND các cấp làm tốt công tác giới thiệu người ứng cử đại biểu HĐND vừa đảm bảo cơ cấu, thành phần theo quy định, vừa đảm bảo trình độ, năng lực, phẩm chất đạo đức và có điều kiện tham gia các hoạt động của HĐND. Thực tế cho thấy có những đại biểu có đạo đức, phẩm chất tốt nhưng lại thiếu năng lực đóng góp vào những hoạt động chung của HĐND. Mặt khác, cũng có người cả năng lực và phẩm chất đều tốt nhưng lại không có điều kiện hoạt động HĐND. Do đó, cần đặc biệt chú ý tiêu chuẩn của đại biểu “Có năng lực đóng góp vào hoạt động của Hội đồng nhân dân, có điều kiện thực hiện nhiệm vụ đại biểu”.

Hai là, công tác tập huấn cho đại biểu HĐND phải được tiến hành ngay từ đầu nhiệm kỳ và thực hiện thường xuyên hằng nămvới nội dung chủ yếu là các kỹ năng cho đại biểu dân cử như: kỹ năng chất vấn, kỹ năng tiếp xúc cử tri, kỹ năng giám sát, khảo sát... và kỹ năng thẩm tra của các Ban HĐND. Thông qua các hình thức như: Hội thảo, tập huấn theo chuyên đề, giao ban trao đổi kinh nghiệm; tham gia các hội nghị tập huấn về các chế độ, chính sách, pháp luật của các ngành.

Ba là, đảm bảo đầy đủ cơ sở vật chất, chế độ cho đại biểu, tăng tỉ lệ đại biểu hoạt động chuyên trách, quan tâm quy hoạch người tham gia đại biểu HĐND các cấp, có chính sách ưu tiên trong công tác luân chuyển, bổ nhiệm đối với những đại biểu sau khi hoàn thành nhiệm vụ đại biểu, quiđịnh chế độ sinh hoạt định kỳ để nhận xét đánh giá kết quả hoạt động của đại biểu HĐND.Thực hiện tốt công tác thi đua khen thưởng đối với đại biểu HĐND để kịp thời động viên đại biểu thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ theo luật định.

Bốn là, đổi mới công tác thông tin phục vụ hoạt động của đại biểu, thường xuyên cung cấp đầy đủ tài liệu, nhất là các chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước, các luật mới được ban hành, các thông tin về tình hình kinh tế - xã hội của địa phương cho đại biểu HĐND.

Để giúp đại biểu tiếp cận thông tin nhanh nhất, thì các tài liệu kỳ họp và văn bản điều hành của HĐND tỉnh chỉ đạo gửi cho đại biểu HĐND qua hệ thống thư điện tử và tin nhắn đến điện thoại của từng đại biểu và trang bị máy tính xách tay cho đại biểu HĐND tỉnh phục vụ việc gửi tài liệu và khai thác thông tin trên hệ thống mạng điện tử.

Năm là, mỗi đại biểu cần chủ động nâng cao trình độ, rèn luyện kỹ năng để thực hiện tốt nhiệm vụ theo luật định dành thời gian thỏa đáng cho hoạt động của HĐND. Cần tích cực nghiên cứu, nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước và Nghị quyết của HĐND; nắm bắt thông tin, nắm tình hình thực tế của địa phương để tham gia thực hiện tốt công tác giám sát, thẩm tra, thảo luận và quyết định những vấn đề quan trọng tại các kỳ họp của HĐND. Thường xuyên trau dồi kỹ năng hoạt động, kỹ năng thu thập và xử lý thông tin; tăng cường tiếp xúc cử tri để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, đặc biệt là phát hiện những bất cập, vướng mắc trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện các nhiệm vụ để kiến nghị sửa đổi, tháo gỡ kịp thời, có những đề xuất, giải pháp, kiến nghị phù hợp mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân.