Thực hiện Chương trình hoạt động năm 2023, Ban Pháp chế HĐND tỉnh ban hành Quyết định số 22/QĐ-HĐND ngày 28/9/2023 thành lập Đoàn giám sát công tác bố trí, quản lý và sử dụng đội ngũ cán bộ, công chức tại các xã, thị trấn sắp xếp theo Nghị quyết số 855/NQ-UBTVQH14 ngày 10/01/2020 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội. Theo đó, từ ngày 26/10 đến ngày 31/10/2023, Ban Pháp chế HĐND tỉnh đã giám sát trực tiếp đối với: Sở Nội vụ, UBND các huyện: Na Rì, Chợ Mới, Chợ Đồn; UBND các xã: Yên Phong, Thanh Thịnh, thị trấn Đồng Tâm, Văn Lang, Văn Vũ; giám sát gián tiếp thông qua báo cáo đối với một số cơ quan đơn vị. Kết quả giám sát như sau:
Ban Pháp chế HĐND tỉnh họp Đoàn giám sát
Về công tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện việc bố trí, quản lý, sử dụng đội ngũ cán bộ công chức tại các xã, thị trấn sắp xếp
Thực hiện Nghị quyết số 855/NQ-UBTVQH14, UBND tỉnh đã xây dựng Kế hoạch số 58/KH-UBND ngày 06/02/2020 chỉ đạo các sở, ngành, địa phương tổ chức tuyên truyền sâu rộng về nội dung của Nghị quyết đến nhân dân và đội ngũ cán bộ, công chức cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã về sắp xếp ĐVHC cấp xã. Sau sắp xếp đơn vị hành chính, nội dung về bố trí, sắp xếp đội ngũ cán bộ công chức là một nội dung quan trọng được tập trung chỉ đạo thực hiện. Theo đó UBND tỉnh, Sở Nội vụ chỉ đạo, hướng dẫn địa phương triển khai thực hiện bố trí, sắp xếp; chỉ đạo xây dựng phương án, lộ trình thực hiện bố trí sắp xếp; tham mưu ban hành, tổ chức thực hiện chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức sau sắp xếp các ĐVHC cấp xã...
Uỷ ban nhân dân các huyện có các ĐVHC cấp xã sắp xếp đã ban hành kế hoạch cụ thể để tổ chức triển khai thực hiện, chỉ đạo Phòng Nội vụ chủ trì, phối hợp với các phòng, ban chuyên môn tham mưu cho UBND huyện triển khai các nhiệm vụ đề ra. Các xã, thị trấn thực hiện sắp xếp ĐVHC đã triển khai tổ chức tuyên truyền và phối hợp, triển khai kiện toàn bộ máy; rà soát và xây dựng phương án bố trí, sắp xếp cán bộ, công chức, xác định các trường hợp dôi dư báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, có phương án giải quyết.
Kết quả thực hiện bố trí, quản lý, sử dụng đội ngũ cán bộ công chức tại các xã, thị trấn sắp xếp
Tổng số cán bộ, công chức ở các ĐVHC trước khi thực hiện sắp xếp là 524 người (cán bộ 216, công chức 308); tổng số cán bộ, công chức đã bố trí, sắp xếp được là 304 người (cán bộ 161, công chức 143); dôi dư sau khi sắp xếp là 220 người (cán bộ 67, công chức 153). Ngay sau khi sắp xếp ĐVHC, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 253/QĐ-UBND ngày 25/02/2020 về việc tạm giao số lượng cán bộ, công chức, người hoạt động không chuyên trách cấp xã đối với các ĐVHC cấp xã mới thành lập và chỉ đạo các huyện có ĐVHC cấp xã sắp xếp thực hiện việc tinh gọn số lượng cán bộ, công chức đến hết năm 2024 đảm bảo số lượng theo quy định.
Để giải quyết số lượng 220 cán bộ, công chức dôi dư, cùng với các chế độ chính sách theo quy định của Trung ương, UBND tỉnh đã trình HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 05/2020/NQ-HĐND ngày 05/5/2020 quy định chính sách hỗ trợ cho cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn thuộc diện dôi dư có nguyện vọng nghỉ hưu trước tuổi hoặc thôi việc; ban hành Công văn số 6967/UBND-NCPC về việc bố trí cán bộ, công chức cấp xã dôi dư trên địa bàn tỉnh, trong đó chỉ đạo: Tạm dừng tuyển dụng công chức cấp xã (trừ chức danh công chức bắt buộc trình độ chuyên môn theo quy định của pháp luật chuyên ngành); tạm dừng việc bố trí cấp phó của các tổ chức chính trị - xã hội bầu giữ các chức vụ người đứng đầu các tổ chức chính trị - xã hội ở cấp xã (trừ trường hợp đặc biệt); giới thiệu cán bộ cấp xã (nếu đủ điều kiện) bầu giữ các chức danh trưởng, phó các tổ chức chính trị - xã hội ở cấp huyện, xem xét tiếp nhận, bổ nhiệm giữ các chức danh lãnh đạo, quản lý cấp huyện; rà soát, xem xét chuyển cán bộ, công chức cấp xã thành công chức, viên chức cấp huyện trở lên theo quy định; bố trí, điều động cán bộ, công chức dôi dư giữa cấp xã trong cùng đơn vị cấp huyện, thành phố hoặc chuyển đến địa phương khác trong tỉnh; bố trí công chức phù hợp với thực tế; giải quyết chế độ theo Nghị định số 26/2015/NĐ-CP, Nghị định số 108/2014/NĐ-CP, Nghị định số 113/2018/NĐ-CP và Nghị định số 143/2020/ NĐ-CP của Chính phủ.
Kết quả, đến thời điểm giám sát đã giải quyết được 193/220 cán bộ, công chức cấp xã dôi dư tại các xã, thị trấn thực hiện sắp xếp ĐVHC; có 03/06 huyện đã giải quyết xong số lượng cán bộ, công chức dôi dư gồm các huyện: Ba Bể, Ngân Sơn, Bạch Thông; còn 03/06 huyện chưa giải quyết xong gồm: Huyện Na Rì 22công chức (gồm các xã: Sơn Thành 08, Trần Phú 07, Văn Lang 02, Văn Vũ 04, Cường Lợi 01); huyện Chợ Mới 01 cán bộ, 03 công chức (Xã Thanh Thịnh 02 công chức, 01 cán bộ, thị trấn Đồng Tâm 01 công chức); Chợ Đồn 01 công chức (Xã Yên Phong). Riêng huyện Na Rì có số lượng ĐVHC sắp xếp nhiều nhất, đến thời điểm giám sát còn 22 trường hợp công chức dôi dư. Tuy nhiên, theo phương án của huyện, đến hết năm 2024, vẫn còn dư 01 công chức theo định mức quy định, chưa có phương án giải quyết trong huyện. Bên cạnh đó, phương án giải quyết cán bộ, công chức dôi dư còn mang tính tương đối, trong đó căn cứ số lượng cán bộ, công chức đủ tuổi nghỉ hưu trước tuổi để dự kiến phương án sắp xếp, bố trí chưa thực sự sát với thực tiễn, do việc nghỉ hưu trước tuổi còn phụ thuộc vào nguyện vọng của từng cá nhân và việc không thực hiện được phương án này, có thể dẫn đến phương án khác không thực hiện được.
UBND tỉnh đã chỉ đạo UBND các huyện, thành phố chủ động xây dựng phương án bố trí, quản lý, sử dụng cán bộ, công chức cấp xã nói chung và tại các xã, thị trấn sắp xếp ĐVHC nói riêng, trong đó xây dựng phương án bố trí cụ thể cán bộ, công chức vượt số lượng biên chế được giao và dôi dư theo vị trí; đồng thời để tạo sự chủ động cho địa phương trong sắp xếp, bố trí, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định sửa đổi, bổ sung Quyết định số 13/2020/QĐ-UBND, theo hướng giao UBND cấp huyện quyết định việc bố trí tăng thêm ở một số chức danh công chức cấp xã phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của từng xã, phường, thị trấn (trừ chức danh Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự cấp xã).
Hiện nay, tình trạng vừa thừa, vừa thiếu cán bộ, công chức trên phạm vi toàn tỉnh vẫn xảy ra, qua báo cáo của UBND tỉnh: Tổng số cán bộ, công chức cấp xã còn thiếu 39 người, chủ yếu là các chức danh Phó Chủ tịch UBND cấp xã do các xã loại I và loại II chưa có nhu cầu bố trí thêm mà dành cho việc tuyển dụng, bố trí công chức để thực hiện nhiệm vụ chuyên môn. Tổng số cán bộ, công chức dôi dư tại các ĐVHC sắp xếp là 27 người, trong đó: Huyện Na Rì 22 công chức; huyện Chợ Mới 01 cán bộ, 03 công chức; Chợ Đồn 01 công chức.
Đoàn giám sát của Ban Pháp chế HĐND tỉnh làm việc với UBND xã Yên Phong, huyện Chợ Đồn
Việc thực hiện các chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức cấp xã dôi dư do sắp xếp ĐVHC
Việc rà soát, đánh giá, xác định các chính sách đặc thù đối với các ĐVHC cấp xã mới hình thành sau sắp xếp được quan tâm thực hiện kịp thời. Sau khi sắp xếp, UBND tỉnh đã ban hành Văn bản số 2665/UBND-NCPC ngày 14/5/2020 xin ý kiến Bộ Nội vụ về việc đề nghị chế độ phụ cấp khu vực của các ĐVHC cấp xã mới thành lập theo Nghị quyết số 855/NQ-UBTVQH14 làm căn cứ thực hiện chế độ tiền lương và các chế độ, chính sách khác có liên quan đối với cán bộ, công chức và người dân tại các ĐVHC cấp xã hình thành sau sắp xếp.
Trên cơ sở các chính sách theo quy định, UBND tỉnh đã ban hành các quyết định phê duyệt danh sách và cấp kinh phí để giải quyết chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức cấp xã với số tổng số tiền là 6.387.420.410 đồng
Những hạn chế, vướng mắc trong tổ chức thực hiện: Sau 04 năm triển khai thực hiện, mặc dù số lượng cán bộ, công chức dôi dư đã được giải quyết nhưng chưa dứt điểm. Trong đó, số lượng dôi dư tập trung tại một đơn vị cấp huyện (huyện Na Rì), tại một số xã cho đến thời điểm giám sát số lượng dôi dư vẫn còn tương đối lớn (xã Trần Phú, Sơn Thành, Văn Vũ). Việc chưa bố trí sắp xếp xong cán bộ, công chức dôi dư mặc dù vẫn trong thời gian quy định, nhưng việc kéo dài về thời gian phần nào ảnh hưởng đến tâm lý của cán bộ, công chức cũng như tác động đến việc thực hiện công việc chuyên môn; điều kiện cơ sở vật chất tại xã mới sắp xếp. Sau sắp xếp, việc bố trí cán bộ, công chức phù hợp với vị trí việc làm và chuyên môn nghiệp vụ còn khó khăn, cho đến thời điểm hiện tại vẫn còn một số trường hợp bố trí, sử dụng chưa phù hợp về chuyên môn, nghiệp vụ. Việc điều động cán bộ, công chức từ đơn vị này sang đơn vị khác được thực hiện và tính toán từng trường hợp cụ thể, không thực hiện cơ học, nhưng phần nào vẫn gây tâm lý cho một bộ phận cán bộ, công chức được điều động, bố trí, do điều kiện sinh hoạt và khoảng cách di chuyển. Một số ít cán bộ, công chức và nhân dân còn có tâm tư, chưa thực sự chia sẻ những khó khăn ban đầu khi thực hiện sắp xếp ĐVHC, còn băn khoăn về cơ chế chính sách; điều kiện làm việc ở nhiều địa phương còn khó khăn do số lượng cán bộ, công chức dôi dư nhiều. Cơ chế chính sách để khuyến khích các trường hợp chưa đủ điều kiện để nghỉ hưu trước tuổi hoặc muốn thôi việc ngay mặc dù đã được ban hành nhưng chưa đáp ứng nguyện vọng của cán bộ, công chức. Do số lượng dôi dư đến thời điểm hiện tại tập trung tại 01 đơn vị cấp huyện và một số đơn vị cấp xã có số dư còn lớn, nên phương án bố trí sắp xếp dôi dư đến hết năm 2024 còn khó khăn.
Đoàn giám sát của Ban Pháp chế HĐND tỉnh đã có các kiến nghị, đề nghị với Đối với UBND tỉnh và các sở, ban, ngành liên quan và các địa phương tiếp tục quán triệt, tuyên truyền chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về sắp xếp ĐVHC, thường xuyên nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, công chức và nhân dân để tuyên truyền, định hướng, hướng dẫn, giải thích kịp thời. - Quan tâm bố trí, đầu tư nguồn lực đối với các xã, thị trấn sau sắp xếp ĐVHC. Chỉ đạo các địa phương hiện còn cán bộ, công chức cấp xã dôi dư, tăng cường thực hiện bố trí, sắp xếp; đồng thời chỉ đạo cơ quan chuyên môn, chủ động nghiên cứu các phương án, bao gồm xem xét phương án thuyên chuyển giữa các địa phương (phạm vi giữa các huyện) phù hợp với các điều kiện và nguyện vọng của cán bộ, công chức, đảm bảo bố trí sắp xếp xong cán bộ, công chức đôi dư do sắp xếp ĐVHC cấp xã trong năm 2024. Tiếp tục đôn đốc, kiểm tra, hướng dẫn các huyện có ĐVHC cấp xã thuộc diện sắp xếp trong việc bố trí, sử dụng cán bộ, công chức cấp xã dôi dư đảm bảo đúng số lượng được giao, phù hợp với vị trí việc làm và chuyên môn nghiệp vụ. Triển khai phương án bố trí, quản lý, sử dụng cán bộ, công chức cấp xã dôi dư đảm bảo đến hết năm 2024, số lượng cán bộ, công chức theo đúng quy định. Rà soát số lượng cán bộ, công chức thuộc phạm vi quản lý và cán bộ, công chức dôi dư để kịp thời điều chỉnh phương án bố trí, sử dụng, quản lý phù hợp với thực tiễn….