Sáng 06/11, tại trụ sở HĐND-UBND tỉnh, Đoàn giám sát của Ban Dân tộc HĐND tỉnh đã giám sát đối với Sở Nông nghiệp và PTNT và Quỹ phát triển đất, rừng và bảo vệ môi trường về việc chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để thực hiện các công trình, dự án từ năm 2020 đến nay trên địa bàn. Tham dự buổi làm việc có các đồng chi thành viên Ban Dân tộc HĐND tỉnh; đại diện lãnh đạo Sở Nông nghiệp và PTNT và Quỹ phát triển đất, rừng và bảo vệ môi trường. Đồng chí Hoàng Văn Vĩnh, Trưởng Ban Dân tộc HĐND tỉnh chủ trì buổi làm việc.

Quang cảnh buổi giám sát 

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và PTNT, từ năm 2020 đến nay, trên địa bàn tỉnh có 03 dự án chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, với tổng diện tích rừng là 227,44 ha (64,94 ha rừng tự nhiên; 162,5 ha rừng trồng), cụ thể: (1) Công trình Cải tạo, nâng cấp đường kết nối từ trung tâm xã Thượng Ân, huyện Ngân Sơn của tỉnh Bắc Kạn với xã Hoa Thám, huyện Nguyên Bình của tỉnh Cao Bằng đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên tại Văn bản số 1153/TTg-NN ngày 13/9/2021 với diện tích rừng tự nhiên chuyển mục đích sử dụng là 13,62 ha (4,48 ha thuộc quy hoạch rừng phòng hộ; 9,14 ha thuộc quy hoạch rừng sản xuất). (2) Dự án xây dựng tuyến đường thành phố Bắc Kạn - Hồ Ba Bể đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên tại Văn bản số 272/TTg-NN ngày 22/3/2022 với diện tích rừng tự nhiên chuyển mục đích sử dụng là 32,55 ha (9,56 ha rừng phòng hộ; 20,04 ha rừng sản xuất và 2,95 ha rừng ngoài quy hoạch 3 loại rừng). (3) Dự án Đầu tư xây dựng tuyến Chợ Mới - Bắc Kạn trong đó: Dự án với quy mô 2 làn xe đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng tại Văn bản số 645/TTg-NN ngày 14/7/2023 với diện tích rừng chuyển mục đích sử dụng là 134,79 ha (14,22 ha rừng tự nhiên; 120,57 ha rừng trồng). Phần diện tích rừng trình chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác (bổ sung) do mở rộng quy mô từ 2 làn lên 4 làn xe tuyến Chợ Mới - Bắc Kạn là 46,48 ha (Rừng tự nhiên 4,55 ha; rừng trồng 41,93 ha) đã được Bộ Nông nghiệp và PTNT trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng tại Văn bản số 7051/BNN-KL ngày 03/10/2023.

Tổng số công trình, dự án đã được HĐND tỉnh quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác là 339 công trình, dự án với tổng diện tích rừng chuyển sang mục đích khác là 570,23 ha rừng trồng. Dự án đã hoàn thành việc trồng rừng thay thế được UBND tỉnh quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng: Tổng số công trình, dự án chủ đầu tư tự thực hiện trồng rừng thay thế: không có. Tổng số công trình, dự án nộp tiền trồng rừng thay thế là 88 công trình, dự án với diện tích nộp tiền trồng rừng thay thế là 159,91 ha/248,00 ha diện tích được HĐND tỉnh phê duyệt chủ trương, giảm 88,10 ha do diện tích thực tế thực hiện chuyển mục đích sử dụng của các công trình, dự án ít hơn so với diện tích rừng được HĐND tỉnh thông qua chủ trương và theo quy định tại khoản 1, Điều 21 Luật Lâm nghiệp quy định "chủ dự án được giao đất, cho thuê đất có chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác phải trồng rừng thay thế bằng diện tích rừng bị chuyển mục đích sử dụng đối với rừng trồng và bằng ba lần diện tích bị chuyển mục đích sử dụng đối với rừng tự nhiên", do vậy các chủ đầu tư công trình, dự án chỉ đề nghị nộp tiền trồng rừng thay thế đối với diện tích rừng phải chuyển mục đích thực tế và đã được UBND tỉnh chấp thuận, đồng thời các chủ đầu tư dự án cũng cam kết giữ nguyên hiện trạng đối với diện tích có rừng đã được phê duyệt chủ trương nhưng không chuyển mục đích sử dụng.

Thực hiện theo quy định tại Thông tư số 25/2022/TT-BNNPTNT ngày 30/12/2022 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Quy định về trồng rừng thay thế khi chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác, Sở Nông nghiệp và PTNT đã tham mưu cho UBND tỉnh giao nhiệm vụ là chủ đầu tư thực hiện trồng rừng thay thế đối với 13 công trình, dự án với diện tích 31,41 ha.

Số dự án chưa nộp tiền trồng rừng thay thế hoặc chưa nộp hết tiền trồng rừng thay thế là 04 dự án, diện tích 45,14 ha. Số dự án chưa thực hiện trồng rừng thay thế là 234 công trình, dự án với diên tích là 245,69 ha.

Tại buổi giám sát, các thành viên Đoàn giám sát đã đề nghị Sở Nông nghiệp và PTNT và Quỹ phát triển đất, rừng và bảo vệ môi trường làm rõ một số nội dung sau khi đoàn giám sát tại các địa phương như: Việc nộp tiền trồng rừng thay thế của chủ đầu tư, các huyện không nắm được do không được văn bản thông báo của Quỹ phát triển đất, rừng và bảo vệ môi trường; việc trồng rừng thay thế, theo quy định: Sau 12 tháng không thực hiện trồng rừng thay thế được thì chuyển về Quỹ bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam và chuyển sang tỉnh khác để trồng rừng. Do vậy, cần đề nghị trung ương có cơ chế cho phép tỉnh sử dụng nguồn kinh phí này để xây dựng các công trình khác đảm bảo môi trường; đề nghị Quỹ phát triển đất, rừng và bảo vệ môi trường cho biết giải pháp để thực hiện nguồn kinh phí tiền trồng rừng thay thế  hơn 20 tỷ hiện nay chưa sửa dụng; Quỹ đã bao nhiêu lần nộp tiền trồng rừng thay thế về Quỹ bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam?

Đại diện Chi cục Kiểm lâm tỉnh đề nghị Quỹ phát triển đất, rừng và bảo vệ môi trường trong thời gian tới tiếp tục phối hợp tốt với Sở Nông nghiệp và PTNT trong việc xác nhận nộp tiền trồng rừng thay thế, tiến độ nộp tiền trồng rừng thay thế. Để Sở Nông nghiệp và PTNT có cơ sở tham mưu cho UBND ban hành Quyết định chuyển MĐSD rừng sang mục đích khác.

Trao đổi lại với Đoàn giám sát, đại diện 02 đơn vị cho biết: Theo quy định thì Quỹ chỉ gửi xác nhận nộp tiền cho chủ đầu tư, tuy nhiên tiếp thu ý kiến của Đoàn giám sát trong thời gian tới Quỹ sẽ đồng thời gửi cho địa phương nắm; Theo Thông tư số 25/2022/TT-BNNPTNT ngày 30/12/2022 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT thì phải ưu tiên trồng rừng đặc dụng, rừng phòng hộ trước sau đó mới trồng rừng sản xuất, việc bố trí quỹ đất là rất khó, rừng đặc dụng thường rất cao và sâu. Hiện nay đang lấy ý kiến sửa đổi Thông tư 25, Quỹ sẽ có ý kiến đề nghị giao nguồn kinh phí này để tỉnh quyết định. Chỉ có duy nhất là được phép trồng rừng thay thế, không có chi phí quản lý và không được sử dụng vào nhiệm vụ khác. Cũng theo Thông tư 25 thì phải bố trí được quỹ đất để trồng rừng thay thế thì mới được thu tiền trồng rừng thay thế của chủ đầu tư, sắp tới đơn vị sẽ kiến nghị sửa đổi. Đối với các chủ đầu tư chậm nộp tiền trồng rừng thay thế, hiện nay quy định cũng chưa có chế tài xử phạt vì vậy rất khó khăn trong việc đôn đốc các chủ đầu tư trong nộp tiền trồng rừng thay thế.