Trong nhiệm kỳ 2016-2021, dưới sự lãnh đạo của cấp ủy, sự phối hợp của UBND, Ủy ban MTTQ cùng cấp và các cơ quan liên quan, HĐND các huyện, thành phố đã thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ Nhân dân, góp phần vào việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Kết quả cụ thể trong từng hoạt động như sau:

Về tổ chức của HĐND các huyện, thành phố

Đại biểu HĐND cấp huyện được bầu ở đầu nhiệm kỳ là 241 đại biểu; số đại biểu đến cuối nhiệm kỳ 2016-2021 là 202 đại biểu. Thường trực HĐND cấp huyện được kiện toàn gồm Chủ tịch HĐND, 02 Phó Chủ tịch HĐND và các Ủy viên là Trưởng Ban của HĐND. Căn cứ quy định của Luật, các địa phương đều bố trí Phó Chủ tịch HĐND hoạt động chuyên trách. HĐND cấp huyện thành lập Ban Pháp chế; Ban Kinh tế - Xã hội và Ban Dân tộc. Ban của HĐND gồm có Trưởng ban, 01 Phó Trưởng ban (hoạt động chuyên trách) và các Ủy viên. Đến nam 2020, căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương đã có 06 HĐND cấp huyện bãi bỏ Ban Dân tộc HĐND, chuyển chức năng, nhiệm vụ của Ban Dân tộc sang Ban Kinh tế - Xã hội HĐND huyện thực hiện.

Về công tác chuẩn bị và tổ chức kỳ họp

Kỳ họp HĐND là hình thức hoạt động chủ yếu, trực tiếp, tập trung nhất để các đại biểu HĐND thực hiện chức năng quyết định và giám sát những vấn đề thuộc thẩm quyền của HĐND. Kỳ họp HĐND đã được Thường trực HĐND các huyện, thành phố thực hiện nghiêm túc theo luật định. Công tác phối hợp giữa Thường trực HĐND, UBND, Ban Thường trực Ủy ban MTTQVN cùng cấp trong công tác chuẩn bị, tổ chức kỳ họp đảm bảo nhịp nhàng, chặt chẽ. Các nội dung của kỳ họp đều được Thường trực HĐND cấp huyện báo cáo cấp ủy cùng cấp xem xét, cho ý kiến chỉ đạo. Ngoài việc tổ chức 02 kỳ họp thường lệ, các huyện, thành phố đã tổ chức thêm các kỳ họp chuyên đề, kỳ họp bất thường để giải quyết các vấn đề phát sinh tại địa phương. Trong nhiệm kỳ, HĐND các huyện, thành phố đã tổ chức thành công 136 kỳ họp theo luật định. Công tác thông tin trước, trong và sau kỳ họp đều được Thường trực HĐND cấp huyện chỉ đạo tuyên truyền rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng, tạo điều kiện cho cử tri và Nhân dân theo dõi. Đa số HĐND các huyện, thành phố đều tổ chức phát thanh trực tiếp phiên khai mạc, bế mạc và phiên chất vấn trả lời chất vấn tại kỳ họp.

Về việc ban hành các Nghị quyết của HĐND

Thực hiện chức năng quyết định, HĐND các huyện, thành phố đã ban hành 901 nghị quyết thuộc thẩm quyền. Hồ sơ dự thảo Nghị quyết do UBND trình được các Ban HĐND thẩm tra, báo cáo Thường trực HĐND cấp huyện, xin ý kiến cấp ủy cùng cấp, sau đó trình kỳ họp để HĐND thảo luận, quyết nghị. Kết thúc kỳ họp Ban HĐND đã phối hợp với cơ quan trình hoàn chỉnh dự thảo nghị quyết theo quy định. Các Ban HĐND cấp huyện chủ động nghiên cứu, tiếp cận thông tin, tổ chức khảo sát, tham gia ý kiến đố với cơ quan soạn thảo để thực hiện nhiệm vụ thẩm tra ngay từ khi bắt đầu xây dựng dự thảo nghị quyết. Các nghị quyết được ban hành đảm bảo theo quy định và phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. HĐND một số huyện đã ban hành các nghị quyết chuyên đề  để thu hút đầu tư, phát triển sản xuất hàng hóa trên địa bàn...qua đó góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng và an ninh tại địa phương.

Về việc thực hiện chức năng giám sát của HĐND

Tại các kỳ họp, HĐND các huyện, thành phố thực hiện tốt việc xem xét, đánh giá báo cáo công tác 6 tháng và cả năm của HĐND, UBND, Viện Kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân và cơ quan Thi hành án dân sự cùng cấp theo quy định của pháp luật. Các báo cáo được Thường trực HĐND giao cho các Ban HĐND thẩm tra, qua đó đã kiến nghị các giải pháp giúp các cơ quan liên quan khắc phục được những vướng mắc, hạn chế trong năm sau.

Phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp được đổi mới, phát huy dân chủ, đạt hiệu quả. Các ý kiến chất vấn tập trung vào các lĩnh vực: Tài nguyên môi trường, xây dựng, giải phóng mặt bằng…Nhìn chung, các câu hỏi chất vấn của đại biểu được UBND cùng cấp tiếp thu, trả lời thảo đáng. Về quy trình, thủ tục, công tác điều hành của chủ tọa, lựa chọn vấn đề chất vấn….được Thường trực HĐND các huyện, thành phố áp dụng những kinh nghiệm trao đổi tại các Hội nghị giao ban giữa Thường trực HĐND tỉnh với Thường trực HĐND các huyện, thành phố diễn ra vào hằng năm.

Hoạt động giám sát của Thường trực HĐND, các Ban HĐND và Tổ đại biểu HĐND được thực hiện theo kế hoạch đề ra, chất lượng ngày càng được nâng cao. Trong nhiệm kỳ qua, Thường trực, các Ban HĐND cấp huyện đã tổ chức được 382 cuộc giám sát, khảo sát. Công tác giám sát được thực hiện sâu sát và toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, khảo sát tại thực tế trực tiếp lắng nghe ý kiến phán ánh của người dân. Qua đó, nắm bắt những vướng mắc, đưa ra những kiến nghị cụ thể để cơ quan có thẩm quyền kịp thời xem xét giải quyết. Trong hoạt động giám sát, Thường trực, các Ban HĐND cấp huyện đã có sự phối hợp tốt với Ủy ban MTTQVN cùng cấp và các đoàn giám sát của Đoàn ĐBQH, Thường trực HĐND, các Ban HĐND tỉnh khi thực hiện giám sát tại địa phương trong việc lựa chọn nội dung, thời gian, địa điểm giám sát.

Công tác tái giám sát được HĐND một số địa phương quan tâm thực hiện: Ban Kinh tế - Xã hội HĐND huyện Bạch Thông giám sát việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát chuyên đề của Ban năm 2017 về tình hình hoạt động của các Trạm truyền thanh cơ sở. Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND huyện Pác Nặm giám sát việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát công tác quản lý, vận hành, khai thác các công trình thủy lợi phục vụ sản xuất trên địa bàn huyện. Ban Kinh tế - Xã hội HĐND thành phố Bắc Kạn tái giám sát việc thực hiện các thông báo, kết luận của Chủ tịch UBND và UBND thành phố… Thông qua hoạt động tái đã đánh giá rõ nét hơn về hiệu quả hoạt động giám sát và cũng là cơ sở để xác định rõ hơn trách nhiệm các cơ quan, đơn vị liên quan trong thực hiện các kiến nghị qua giám sát. 

Thực hiện quy định của luật, đây là nhiệm kỳ đầu Tổ đại biểu HĐND cấp huyện đã tổ chức giám sát tại địa bàn nơi đại biểu ứng cử. Hoạt động này đã được HĐND một số huyện quan tâm thực hiện và đạt hiệu quả như Tổ đại biểu HĐND huyện Bạch Thông; thành phố Bắc Kạn... Nội dung giám sát tập trung vào các nội dung như: Triển khai thực hiện công tác giảm nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều; việc tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố trên địa bàn xã, thị trấn; việc quản lý các công trình sau đầu tư; công tác quản lý nhà nước đối với các cơ sở giáo dục mầm non độc lập, tư thục... Sau giám sát, các tổ đều có báo cáo bằng văn bản gửi Thường trực HĐND cùng cấp, chỉ rõ những kết quả đạt được, hạn chế và đề xuất, kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết, góp phần ổn định tình hình ở cơ sở. Nhìn chung, các đơn vị được giám sát cơ bản đều quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nội dung kiến nghị của Tổ đại biểu HĐND và chủ động khắc phục những hạn chế theo kiến nghị.

Thường trực HĐND một số huyện, thành phố quan tâm thực hiện phiên giải trình giữa hai kỳ họp HĐND như: Thường trực HĐND huyện Chợ Mới tổ chức 07 phiên giải trình, đưa ra 28 kiến nghị, đến nay có 25 kiến nghị đã được giải quyết, 03 kiến nghị đang được giải quyết; Thường trực HĐND tỉnh thực hiện được 01 phiên giải trình. Thông qua hoạt động này đã khẳng định được vái trò, trách nhiệm nhiệm của Thường trực HĐND các huyện, thành phố trong công tác giám sát và phối hợp với UBND để kịp thời giải quyết các vấn đề phát sinh ở địa phương được Nhân dân đồng tình ủng hộ và đánh giá cao.

Về hoạt động tiếp xúc cử tri, tiếp công dân và việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân

Thường trực HĐND các huyện, thành phố đã phối hợp tốt với Ủy ban MTTQVN cùng cấp tổ chức cho đại biểu HĐND tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp. Trong nhiệm kỳ, HĐND cấp huyện đã tổ chức được trên 450 cuộc tiếp xúc cử tri theo luật định. Nội dung kiến nghị cử tri được tổng hợp đầy đủ và chuyển cơ quan chức năng xem xét, giải quyết. Theo báo cáo, cơ bản các ý kiến kiến nghị cử tri đã được cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết. Các ý kiến, kiến nghị của cử tri chưa có kết quả giải quyết chủ yếu liên quan đến xây dựng kết cấu hạ tầng; lĩnh vực đất đai; điều chỉnh địa giới hành chính; chế độ, chính sách người có công… Hoạt động giám sát việc giải quyết ý kiến kiến nghị của cử tri được Thường trực HĐND thực hiện theo luật định. Đa số Thường trực HĐND các huyện, thành phố phân công cụ thể các Ban HĐND theo lĩnh vực phụ trách vá các Tổ đại biểu HĐND theo địa bàn ứng cử chịu trách nhiệm theo dõi, đôn đốc, giám sát việc giải quyết kiến nghị củ cơ quan có thẩm quyền.

Một số địa phương kết hợp tiếp xúc cử tri theo đơn vị bầu cử, theo chuyên đề và nhóm đối tượng: HĐND thành phố Bắc Kạn tiếp xúc cử tri theo chuyên đề về công tác quản lý đất đai và quản lý đô thị trên địa bàn; HĐND huyện Bạch Thông tiếp xúc cử tri theo đối tượng (hội viên Hội Cựu chiến binh) và tiếp xúc cử tri theo chuyên đề về công tác quản lý đất đai; HĐND huyện Chợ Đồn tiếp xúc chuyên đề về giáo dục và Đào tạo; HĐND huyện Pác Nặm tiếp xúc cử tri theo thôn, cụm thôn... Đồng thời, việc phối hợp tiếp xúc cử tri giữa HĐND cấp tỉnh với HĐND cấp huyện, giữa HĐND cấp huyện với HĐND cấp xã; phối hợp tiếp công dân HĐND và UBND (cấp huyện, cấp xã) đã tạo điều kiện thuận lợi trong việc theo dõi có hệ thống quá trình giải quyết của UBND và các ngành chức năng.

Thường trực HĐND các huyện, thành phố phối hợp với UBND cùng cấp tiếp công dân định kỳ hằng tháng với 325 lượt công dân; tiếp nhận 102 đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân. Việc xử lý, chuyển đơn đều được thông báo tới các tổ chức, công dân có đơn để theo dõi, giám sát việc thực hiện. Thường trực HĐND thành phố tiến hành 01 cuộc giám sát chuyên đề về việc thi hành pháp luật trong giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, đề nghị và công tác tiếp công dân theo quy định của Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo và Luật Tiếp công dân.

Có thể nói trong nhiệm kỳ qua, HĐND các huyện, thành phố đã luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, đoàn kết, chủ động, tiếp tục đổi mới toàn diện cả về tổ chức và phương thức hoạt động, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ theo luật định. Do đó, vị trí, vai trò của HĐND tỉnh được nâng lên, đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng và an ninh của địa phương. Tin tưởng rằng với những kết quả đã đạt được trong hoạt động của HĐND tỉnh trong nhiệm kỳ 2016-2021, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của cấp ủy, sự phối hợp của các cơ quan liên quan, nhiệm kỳ 2021-2026, HĐND các huyện, thành phố sẽ tiếp tục kế thừa và phát huy những thành quả đã đạt được, tích cực đổi mới phương thức hoạt động theo hướng thiết thực, hiệu quả, thể hiện rõ vai trò là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân, xứng đáng với niềm tin, sự tín nhiệm và kỳ vọng của cử tri./.