Trong chương trình phiên họp sáng nay (20/5), Quốc hội đã nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.

Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.

Dự thảo Nghị quyết thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển nhà ở xã hội, tạo hành lang pháp lý thông thoáng hơn để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thu hút nhiều doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội. Đồng thời, có cơ chế, chính sách ưu đãi về nhà ở xã hội để góp phần nâng cao phúc lợi xã hội toàn dân, trong đó có cán bộ, công chức, viên chức, người lao động là đối tượng chịu sự tác động của việc sáp nhập các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Nghị quyết có phạm vi trên toàn quốc, áp dụng đối với cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân liên quan đến phát triển, quản lý, sử dụng, sở hữu nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân. Nghị quyết dự kiến chính thức có hiệu lực từ ngày 01/8/2025 và được thực hiện trong thời gian 5 năm.

Trong Tờ trình do Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày nêu rõ, dự thảo Nghị quyết không quy định các thủ tục hành chính mới, với những giải pháp đột phá về cắt giảm những thủ tục hành chính không cần thiết, sẽ rút ngắn đáng kể thời gian triển khai các dự án xây dựng nhà ở xã hội so với hiện nay.

Lựa chọn nhà đầu tư không qua đấu thầu

Đây là cơ chế đặc thù nhằm thúc đẩy tiến độ triển khai các dự án nhà ở xã hội. Theo đó, dự thảo Nghị quyết quy định giao chủ đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội không thông qua đấu thầu; việc lựa chọn nhà đầu tư được phân quyền toàn bộ cho chính quyền địa phương, Như vậy, UBND cấp tỉnh có thể giao trực tiếp hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn. Đối với nhà ở cho lực lượng vũ trang, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an sẽ thực hiện giao hoặc chấp thuận đầu tư, sau khi thống nhất bằng văn bản với UBND cấp tỉnh về danh mục dự án, vị trí khu đất triển khai.

Với giải pháp này, thời gian thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, giao chủ đầu tư dự kiến tối đa 75 ngày, cắt giảm được khoảng 200 ngày, tương ứng khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành.

Cắt giảm nhiều thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội

Để khắc phục các “nút thắt” về thời gian thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, dự thảo Nghị quyết quy định: Dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội không phải thực hiện thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng; Chủ đầu tư, người quyết định đầu tư tự tổ chức thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi và chịu trách nhiệm bảo đảm tuân thủ quy định của pháp luật về xây dựng.

Việc thẩm định thiết kế về phòng cháy và chữa cháy được thực hiện lồng ghép trong thủ tục cấp giấy phép xây dựng đối với trường hợp thực hiện cấp giấy phép xây dựng.

Miễn giấy phép xây dựng đối với công trình nhà ở xã hội thuộc dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội được đề xuất áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố.

Bên cạnh đó, các dự án nhà ở xã hội không cần thực hiện bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết riêng. Các chỉ tiêu về quy hoạch sử dụng đất, kiến trúc, không gian, cảnh quan... được xác định trong đồ án quy hoạch phân khu hoặc quy hoạch chung sẽ được sử dụng trực tiếp làm cơ sở thay thế cho nhiệm vụ quy hoạch chi tiết.

Đồng thời, dự thảo Nghị quyết cũng đưa ra các cơ chế tháo gỡ điểm nghẽn trong quy trình thẩm định giá bán, giá thuê bằng cách cho phép chủ đầu tư thuê đơn vị tư vấn độc lập thẩm định giá trước khi cơ quan nhà nước kiểm tra, hậu kiểm là một nỗ lực khác nhằm cân bằng giữa yêu cầu minh bạch, kiểm soát và tính chủ động trong đầu tư, kinh doanh.

Các cơ chế, chính sách đặc thù nói trên nếu được Quốc hội thông qua sẽ giúp rút ngắn 70 - 90% thời gian triển khai dự án nhà ở xã hội (tương ứng từ 375 đến 525 ngày) so với quy trình hiện hành, góp phần giúp người dân có thu nhập thấp sớm có cơ hội tiếp cận với nhà ở phù hợp, gắn với việc hoàn thành mục tiêu thực hiện Đề án: “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030”.

Theo Chương trình, Quốc hội sẽ xem xét kỹ lưỡng các nội dung của dự thảo Nghị quyết trong phiên thảo luận tại Tổ và tại Hội trường trước khi Quốc hội biểu quyết thông qua tại Kỳ họp thứ 9 này.