Chiều 14/6, Quốc hội tiếp tục họp phiên toàn thể tại hội trường, thảo luận cho ý kiến về dự án Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi). Đồng chí Nguyễn Thị Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, ĐBQH tỉnh Bắc Kạn tham gia phát biểu ý kiến về vấn đề phòng, chống bạo hành trẻ em trong môi trường gia đình. 

ĐBQH tỉnh Bắc Kạn Nguyễn Thị Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy cho rằng, thời gian qua, số vụ bạo hành trẻ em trong môi trường gia đình tăng cả về số vụ và mức độ nghiêm trọng. Năm 2021 theo thống kê của Bộ Công an, trong tổng số gần 2.000 vụ xâm hại trẻ em thì hầu hết là do chính người thân trong gia đình gây ra. Theo thống kê của Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em, trong tổng số cuộc gọi liên quan đến bạo hành trẻ em thì do chính những người thân trong gia đình gây ra chiếm tới 75%. Đặc điểm của bạo lực gia đình là xảy ra đằng sau cánh cửa của mỗi gia đình, do đó rất khó phát hiện. Hơn thế nữa, nạn nhân bị bạo hành là trẻ em nên khó có khả năng phản ánh, phản ứng và dẫn đến thời gian qua xảy ra nhiều vụ đặc biệt nghiêm trọng, bị bạo hành trong một thời gian dài và chỉ bị phát hiện khi các em đã được đưa đến viện trong tình trạng đã tử vong hoặc nguy kịch đến tính mạng. Một trong những nguyên nhân quan trọng đó là do pháp luật còn thiếu hoàn thiện, chưa thật sự phù hợp, nhất là còn thiếu những quy định để chủ động phòng ngừa, bạo hành trẻ em ở những gia đình có hoàn cảnh đặc biệt.

Việc phòng, chống bạo hành trẻ em trong môi trường gia đình vừa thuộc phạm vi điều chỉnh của dự án luật này, vừa thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Trẻ em. Do đó cần phải tính toán mức độ điều chỉnh phù hợp để phù hợp với nhiệm vụ của từng luật, để có thêm công cụ bảo vệ hiệu quả trẻ em trong môi trường gia đình nhưng phải tránh sự chồng lấn, sự mâu thuẫn giữa hai luật này.

Về biện pháp hòa giải vụ việc bạo lực gia đình, tại Điều 21 dự thảo luật quy định biện pháp hòa giải không chỉ được áp dụng đối với các tranh chấp, các mâu thuẫn trong gia đình như là luật hiện hành, mà còn được áp dụng cả đối với các vụ việc bạo lực gia đình. Trong nhiều trường hợp việc bổ sung như dự thảo luật là cần thiết để phát huy vai trò của gia đình, của dòng họ, của những người có uy tín, để kịp thời hòa giải để ngăn ngừa bạo lực gia đình tiếp diễn. Tuy nhiên, đại biểu Thủy không đồng ý đối với trường hợp bạo hành trẻ em cũng cho hòa giải, bởi vì đây là những đối tượng đặc biệt cần phải có sự bảo vệ đặc biệt. Đề nghị sửa lại quy định này theo hướng là đối với những trường hợp bạo hành trẻ em mà đến mức phải xử lý hình sự hoặc xử lý hành chính cần phải áp dụng biện pháp tương xứng. Trường hợp chưa đến mức hình sự hoặc chưa đến mức hành chính cần phải áp dụng biện pháp góp ý phê bình quy định tại Điều 23 của dự thảo luật do tổ trưởng tổ dân phố hoặc trưởng thôn chủ trì để kịp thời ngăn ngừa bạo lực trẻ em tiếp diễn mà không nên cho hòa giải đối với trường hợp này.

Về biện pháp cấm tiếp xúc, tại Điều 33 dự thảo luật quy định Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có quyền ra lệnh áp dụng biện pháp cấm tiếp xúc trong trường hợp bạo lực với người lớn, còn trường hợp bạo lực với trẻ em thì áp dụng biện pháp cấm tiếp xúc theo Luật Trẻ em. Qua rà soát Luật Trẻ em không có biện pháp cấm tiếp xúc mà có biện pháp tạm thời cách ly trẻ khỏi gia đình và điều kiện để được áp dụng biện pháp này Luật Trẻ em quy định chỉ trong trường hợp trẻ em bị bạo hành bởi chính cha mẹ hoặc là người chăm sóc trẻ. Trong Luật Trẻ em cũng định nghĩa người chăm sóc trẻ bao gồm ba trường hợp: người giám hộ, người được giao chăm sóc thay thế và người được giao trách nhiệm phối hợp cùng với cha mẹ chăm sóc trẻ. Như vậy đối chiếu với những trường hợp bạo hành trẻ em trong thời gian vừa qua vừa không thuộc trường hợp được áp dụng biện pháp cấm tiếp xúc theo dự thảo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình và cũng vừa không được áp dụng biện pháp là tạm thời cách ly trẻ theo Luật Trẻ em. Đại biểu Thủy cho rằng đây là một khoảng trống của pháp luật cần phải rà soát bổ sung ngay trong luật này để kịp thời bảo vệ trẻ em.

Từ những nhận định trên, đại biểu Nguyễn Thị Thủy cho rằng pháp luật phải rõ ràng về trách nhiệm và đầy đủ các biện pháp khả thi. Các biện pháp bảo vệ trẻ em thì cần phải được quy định ở mức độ cao hơn và sớm hơn. Đại biểu Nguyễn Thị Thủy kiến nghị cần rà soát để khắc phục những khoảng trống bảo vệ trẻ em trong dự thảo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình và Luật Trẻ em; bổ sung các biện pháp đặc thù để chủ động phòng ngừa bạo hành trẻ em trong môi trường gia đình ở những gia đình có hoàn cảnh đặc biệt; đối với biện pháp cấm tiếp xúc đề nghị cho áp dụng đối với trường hợp bạo hành trẻ em trong thời gian chờ Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã lập hồ sơ để đề nghị cơ quan tư pháp có thẩm quyền áp dụng biện pháp tạm thời cách ly trẻ khỏi gia đình.